Değişim
Hepimizin hayatında belli dönemlerde yaşadığımız bir süreçtir değişim. Bazıları hızlı, bazıları yavaş gerçekleşir. Hatta değişimi, değiştikten sonra fark ederiz. Bazen değişim sürecinde bir başka değişimden geçeriz. Peki değişim nasıl başlar?
Her şey fark etmekle başlar. Bugün, bu yazıdan “Değişimin hangi aşamasındasınız?” sorusuna bir cevap bularak çıkacağınızı ümit ediyorum.
Hangi aşamada olursanız olun, hiçbir şey zor olmak zorunda değil. Yazının sonundaki öneriler kısmı bu süreci kolaylaştırır. Hatta kendi deneyiminizden yaptıklarınızı paylaşarak diğer okuyuculara yardımcı olabilirsiniz.
Koçluk, aslında kişinin değişimine eşlik etmektir; onu değiştirmek değil, sürecine eşlik etmektir. Kişi, bulunduğu konumdan veya durumdan memnun değildir ve başka bir konuma gitmek ister. Bu, bir değişimdir.
Başarılı bir koçluğun sonucunda kişinin bakış açısı, eylemleri, fikirleri, inançları ve konumu değişir.
Bir koç asla kişiyi hazır olmadığı bir yere ya da duruma çekiştirmez. Aynı şekilde, yürümek isteyen birine “Hayır, duralım, burası iyi.” diyemez. Kişi neredeyse koç oradadır; onunladır, eşlik eder. Değişim nasıl başlar hep beraber bakalım!
Değişim Nasıl Başlar: Değişimin Aşamaları
Carol McClelland’ın değişim modeline göre, değişim doğal bir olaydır ve McClelland bu süreci mevsim döngüleriyle açıklar. McClelland, hayatın kaçınılmaz iniş ve çıkışlarında büyüyebilmek için sırasıyla her bir mevsimi yaşamamız gerektiğini söyler:
- Sonbahar
- Kış
- İlkbahar
- Yaz
Sonbahar
Bırakarak başlarsınız. Neyi geride bırakırsanız bırakın, ardından bir hüzün gelir. Sonbahar, aynı kışlıkların hazırlanması gibi bir “hazırlık” dönemidir. Ağaçlar yapraklarını bırakır. Bu, belirsizliklerin olduğu bir aşamadır. Öyle ya, o yaprak tekrar geri gelecek mi?
Bu dönemde duygu yoğunluğu yaşanır. Belki de hep hüzünlü şarkıların sonbahara atfedilmesi bu yüzdendir.
Kış
“Bilmiyorum” bölgesindeyiz. Ne olacağını, nasıl olacağını bilmiyoruz. Bu aşamada iyi bir koçluk sorusu şunlar olabilir:
“Bilmek için neye ihtiyacın var?”
Bu dönemde çekilmek, düşünmek ve sessizlik en iyi yoldur. Atalarımız bile “Üzerine bir yatayım, bir uyuyayım.” der. İçsel bilgeliğimiz sessizlikte ortaya çıkar ve neyi, ne zaman yapmamız gerektiğini bize söyler. Yeter ki duymasını bilelim.
Ağaç metaforunu düşünürsek, yaprakların geri gelip gelmeyeceğini bilmeyen ağaç, kendini sağlam tutmalıdır. Farklı yapraklar da olsa, onlara tekrar kavuşmak için soğuk kış şartlarına dayanmalıdır. İnce dallar yağmur, kar ve rüzgarla kırılır; bu yüzden güç toplamak önemlidir.
İlkbahar
Ohhh! Evet, havaların ısınmasıyla ağaç, düşünceden ve durgunluktan çıkıp eyleme geçmeye hazırdır. İlk çiçekler böylelikle doğar. Sonra, dallar yavaş yavaş çiçeklenir ve yeşillenir. Bu yeni çiçekler, eski çiçekler değildir; ama yeni doğanlar, neşeli ve hayat ile tanışmak için heyecanlıdır.
Bu aşamada, düşündüklerinizi, yazdıklarınızı ve planladıklarınızı eyleme dökersiniz. Hayal ile gerçek arasındaki tek fark, eylemdir.
Yaz
Hasat ve kutlama mevsimi geldi. Eyleme dökülen planların sonuçları alınır. Bu sonuçlara “iyi” ya da “kötü” diye bakmak yerine, “Ne öğrendim?” diye bakmak, bir sonraki hasadı daha iyi hale getirebilir.
Ve başka bir döngü böylelikle başlar…
Süreci kolaylıkla geçirmek için neler yapabilirsiniz?
Hangi Mevsimde Olduğunuzu Fark Ettiniz mi?
- Sessizlik bunun cevabını size verir.
- İçinde bulunduğunuz durum neye benziyor?
- Şu an neye ihtiyacınız var?
- En önemlisi, bir koç aslında bir değişim ustasıdır. Sürecinize eşlik edebilir.
Mevsimlere Göre Öneriler
Kış
Kendinize şefkatli olun. İçe çekilme dönemindeyseniz, şu soruları kendinize sorabilirsiniz:
- “Bu mevsime uygun davranıyor muyum?”
- “Planlama aşamasında mıyım, yoksa kendimi eyleme zorluyor muyum?”
- Bu aşamada vizyon çalışmaları ve hayal kurmak ve ümit ışığı yakalamak için idealdir.
İlkbahar
Eylem zamanı! Hâlâ planlıyor musunuz? Bırakın kalemi, kağıdı ve yola çıkın. Yol, kendini size gösterecektir. Unutmayın, en kötü karar bile kararsızlıktan iyidir.
Yaz
Kutlama zamanı! Çoğumuz kutlamaları es geçeriz. Ne yapın edin, kutlayın. Hasadınızı toplayın ve şu soruları sorun:
- Sepetimde neler var?
- Neleri daha iyi yapabilirdim?
- Bu süreçte neler öğrendim?
Merak etmeyin, tekrar döngüleriniz, hatta birçok döngünüz olacak.
Sonbahar
Arınma ve hazırlık zamanı! Kışa dayanıklı girebilmek için neyi bıraksanız daha rahat olursunuz? Bu dönemi planlama aşaması olarak değerlendirin. Ajanda almak için ideal zaman olabilir ne dersiniz?
Nilay Arda Gökdağ
Profesyonel Koç, Sağlık Koçu, Meditasyon Kolaylaştırıcısı
